Mocowanie ładunków – podstawowe informacje

Na następujących stronach podajemy informacje na ten temat:

  1. Odpowiedzialność, podstawy prawne
  2. Zabezpieczania ładunków – produkty
  3. Siły zabezpieczające ładunek
  4. Metody zabezpieczania ładunków
  5. Siły napięcia wstępnego
  6. Jakie pasy mocujące można stosować

Odpowiedzialne za mocowanie ładunków osoby i ich zakresy odpowiedzialności

Kierownictwa przedsiębiorstw / personel kierowniczy

Kierownictwa przedsiębiorstw oraz personel kierowniczy odpowiedzialne są za to, aby ich organizacja znała i stosowała właściwe i aktualne regulacje prawne. Znaczy to, że musi być jednoznacznie uregulowany przepływ informacji i ustalona forma dokumentacji. Kierownictwa przedsiębiorstw odpowiadają nie tylko za wydanie odpowiednich poleceń, ale za ich praktyczną realizację i za ich wyrywkowe sprawdzanie. Istotne działania powinny być udokumentowane, aby można było w przyszłości, ewentualnie w ramach postępowania sądowego udowodnić, że polecono wykonać dane zadanie.

Kierowcy samochodów ciężarowych

Kierowca podlega kontroli jako pierwsza osoba odpowiedzialna po wypadku spowodowanym spadnięciem ładunku z samochodu lub gdy samochód zostanie w ramach kontroli ruchu drogowego zatrzymany bez spowodowania wypadku, ale z niewystarczająco zabezpieczonym ładunkiem. Jego obowiązki w zakresie zabezpieczenia ładunku sformułowane zostały w Prawie o Ruchu drogowym. Artykuł 61 podaje wymagania (w bardzo lakoniczny sposób) dotyczące zabezpieczenia ładunku, w szczególności:

  • Ładunek na pojeździe umieszcza się w taki sposób, aby:
  • nie powodował przekroczenia dopuszczalnych nacisków osi pojazdu na drogę;
  • nie naruszał stateczności pojazdu;
  • nie utrudniał kierowania pojazdem
  • nie utrudniał widoczności drogi lub nie zasłaniał świateł, urządzeń sygnalizacyjnych, tablic rejestracyjnych lub innych tablic albo znaków, w które pojazd jest wyposażony.
  • Ładunek umieszczony na pojeździe powinien być zabezpieczony przed zmianą położenia lub wywoływaniem nadmiernego hałasu. Nie może on mieć odrażającego wyglądu lub wydzielać odrażającej woni.
  • Urządzenia służące do mocowania ładunku powinny być zabezpieczone przed rozluźnieniem się, swobodnym zwisaniem lub spadnięciem podczas jazdy.”

Przepisy te jednoznacznie odwołują się do uznanych regulacji dotyczących zabezpieczania ładunków. Prawidłowe ładowanie i zabezpieczanie ładunku wymaga przestrzegania zasad przewozu frachtu. Chodzi tu szczególnie o normy EN serii 12195. 

Obowiązki kierowcy (kierowców samochodów ciężarowych) obejmują:

  • Informowanie personelu załadowczego o rozkładzie ładunku (bezpieczeństwo),
  • Przed odjazdem sprawdzanie bezpieczeństwa ładunku (bezpieczeństwo transportu) i jego rozłożenia,
  • Dostosowanie jazdy do rodzaju i gabarytów przewożonego ładunku.
  • Sprawdzanie i w razie potrzeby poprawianie ładunku w czasie jego przewożenia. W przypadku, gdy inna osoba ładowała samochód, kierowca zawsze musi sprawdzać zabezpieczenie ładunku. W czasie jazdy kierowca odpowiada za to, aby uniknąć wypadku, obejmuje to także wypadki spowodowanie niewystarczająco zabezpieczonym ładunkiem. Kierowca musi oczywiście dostosować jazdę do tego, jak jego samochód został załadowany. Musi zdawać sobie sprawę z sił dynamicznych oddziałujących na jego samochód ze względu na sposób rozłożenia ładunku. Ładunek z wysoko położonym środkiem ciężkości, np. role papieru, inaczej wpływa na właściwości jazdy samochodem niż ładunek z nisko położonym środkiem ciężkości, np. arkusze metalu. Każdy kierowca przejmujący załadowany samochód od innego kierowcy ponosi taką samą odpowiedzialność.

Właściciel pojazdu, firma, spedytor, przewoźnik

Osoby te, aktywne w komercyjnym ruchu przewozowym, są zobowiązane, w ramach swoich kompetencji, różnymi przepisami prawa do wykazania dbałości o bezpieczeństwo transportu.

Zabezpieczanie ładunków jest obowiązkiem każdego, kto uczestniczy w ruchu drogowym.

Obowiązki właściciela pojazdu:

  • Bezpieczne ładowanie i zabezpieczenie ładunku
  • Podstawienie odpowiednich pojazdów
  • Szkolenie i stałe kontrolowanie kierowców, kierowników sprzętu transportowego i wszystkich pracowników w sposób pośredni lub bezpośrednio zawiązanych z korzystaniem pojazdów, w zakresie przestrzegania bezpieczeństwa w sprzęcie samochodowym i zgodności z zasadami bezpiecznego ładowania.
  • Utrzymywanie zgodności w zakresie właściwości struktur pojazdowych, części struktur, instalacji oraz narzędzi dla zabezpieczania ładunków z obowiązującymi przepisami prawa w tym z Normami
  • Utrzymywanie bezpieczeństwa w pojazdach (np. maksymalne wagi, rozmieszczanie ładunku)

Przewoźnik, nadawca, personel załadowczy

Z przepisów prawa o ruchu drogowym trudno jednoznacznie wydedukować, kto jest bezpośrednio zobowiązany do zapewnienia bezpiecznego załadowania pojazdu. Regulują tę kwestię przepisy prawa cywilnego ( także międzynarodowe) wzgl. umowy i warunki transportu. Tak jak stwierdzono w rozdz.1.1 oraz 1.2,  tak kierowca, jak i właściciel zobowiązani są do sprawdzenia i upewnienia się co do bezpiecznego stanu załadowanego pojazdu i w razie potrzeby do zlecenia wszelkich niezbędnych usprawnień, lub do wycofania samochodu wzgl. pociągu z eksploatacji i dostosowania jazdy do składu ładunku.

Te okoliczności lub ogólnie przyjęte zwyczaje nie mogą wynikać wyłącznie z urządzeń technicznych, ale także z umów indywidualnych ( umów pomiędzy wysyłającym a przewoźnikiem). W indywidualnych umowach wysyłający może zobligować przewoźnika do wykonania zabezpieczenia ładunku, ponieważ załadowca ma silniejszą pozycję na rynku.

Wysyłający jest zobowiązany do postawienia do dyspozycji ładunku w stanie nadającym się do transportu. Nie zwalnia to kierowcy czy właściciela pojazdu ze zobowiązania wobec innych uczestników ruchu drogowego do sprawdzenia przed transportem zabezpieczenia ładunku, do jego poprawiania w czasie jazdy i do sprawdzania go w czasie transportu. W sprawach dopuszczalnego ładunku, nie tylko właściciel pojazdu i kierowca, ale także kadra kierownicza, kierownicy np. transportu i załadunku czy też podobne osoby upoważnione do instruowania kierowców, mogą narazić się na karę (np. podając niewłaściwą wagę). Podobnie jak właściciel pojazdu i kierowca, także wysyłający towar odpowiada za wszelkie pomyłki i błędy ze strony podległego mu personelu w zakresie selekcji i błędów. Wypadków można uniknąć poprzez szkolenie personelu, prawidłową organizację i jasne instrukcje. Zapobiegnie to po wypadku oskarżeniom o niedbalstwo lub rażące niedbalstwo wiążącym się z surowymi konsekwencjami prawnymi.

W razie wątpliwości, co do stopnia przeszkolenia Państwa współpracowników, służymy poradą. Kilka razy w roku Dolezych organizuje dla wszystkich odpowiedzialnych za bezpieczne załadunki szkolenia.

Dolezych organizuje szkolenia także w Waszych siedzibach: zapraszamy do kontaktu.

Konsekwencje niedopełnienia obowiązków

Na skutek naruszenia lub niedopełnienia obowiązków, w przypadku braku zabezpieczenia ładunku, zgłoszone mogą być roszczenia odszkodowawcze. Będą one wynikały z prawa przewozowego. Ponadto uczestnicy ruchu drogowego podlegają odpowiedzialności na podstawie Prawa o Ruchu Drogowym, Kodeksu Pracy, Kodeksu Karnego i Kodeksu Wykroczeń.


Zabezpieczanie ładunków – produkty

Jakie produkty są stosowane dla zabezpieczania ładunków?

Dolezych oferuje szeroki zakres produktów: Pasy mocujące ładunki, odciągi łańcuchowe, liny mocujące, siatki mocujące oraz wszelkie akcesoria tak, aby Państwa ładunek dotarł bezpiecznie do miejsca przeznaczenia.

Pasy mocujące ładunki

Bardzo popularne, szczególnie w transporcie drogowym, są elastyczne pasy mocujące ładunki wykonane z włókna poliestrowego zgodnie z normą PN EN 12195-2. Stosowanie pasów mocujących ładunki jest efektywne ekonomicznie. Pasy mają dużą wytrzymałość, są trwałe, lekkie, i nie niszczą większości mocowanych ładunków. Stosowane są także w transporcie wewnątrzzakładowym. Stosując pasy mocujące (a także w przypadku łańcuchów i lin stalowych) należy przestrzegać następujących Norm: 

PN-EN 12195 „Mocowanie ładunków, Bezpieczeństwo”:

  • Część 1 Obliczanie sił mocowania
  • Część 2 Pasy mocujące ładunki
  • Część 3 Odciągi łańcuchowe
  • Część 4 Liny stalowe mocujące

Przedstawiciele firmy Dolezych uczestniczą w opracowywaniu i uzgadnianiu na poziomie krajowym i europejskim norm serii EN 12195. Doświadczenie zdobywane w czasie prac normalizacyjnych gwarantuje, że nasze produkty są zawsze zgodne z obowiązującymi regulacjami.

Odciągi łańcuchowe

Odciągi łańcuchowe ( zwane też: łańcuchy mocujące) odpowiadające EN 12195-3 doskonale nadają się do ukośnego mocowania ciężkich ładunków. W tym zakresie stosowane są łańcuchy krótko-ogniwowe ( przedział= 3xØ łańcucha). Tylko one zapewniają sztywność i wytrzymałość ogniw łańcucha stosowanego na krawędzi. Łańcuchy o długich ogniwach uległyby deformacji. Pożądaną długość można ustalić przy pomocy elementów skracających. Jednostka skracająca musi posiadać zabezpieczenie zapobiegające przypadkowemu otwarciu. Odciągi łańcuchowe w systemie modularnym produkowane są w klasie 8 zgodnie z EN 12195-3 (minimalne naprężenie przy obciążeniu zrywającym 800 N/mm2) . Zaprojektowane minimalna siła zrywająca zapewnia trwałość i maksymalne osiągi pomimo niskiej wagi. Odciągi łańcuchowe zalecane są szczególnie dla ładunków bardzo ciężkich, szczególnie na  platformach samochodów ciężarowych, głównie do mocowania   poprzecznego. Jeśli odciągi łańcuchowe rozmieszczone są na ładunku w ramach mocowania siłowego ( opasaniem), w celu zapobieżenia uszkodzeniu ładunku łańcuchami i samych łańcuchów należy zastosować elementy osłaniające krawędzie ładunku tak, aby elementy łańcuchów mogły się ślizgać na krawędziach.

Jeśli krawędź uniemożliwia swobodne przesuwanie się łańcucha, zaleca się zastosować mocowanie bezpośrednie ( ukośne odciągami).

Stalowe liny mocujące

Stalowe liny mocujące, wyprodukowane zgodnie z DIN EN 12195-4 stanowią kolejną alternatywę efektywnego zabezpieczania ładunków. Liny mocujące dobrze opasują mocowany ładunek. Są zalecane do ładunków ściśliwych (takich jak siatki zbrojeniowe do betonu). Liny mocujące nadają się do wszystkich rodzajów mocowania (ukośnego, poprzecznego), łatwo można regulować ich długość. Są one bardzo popularne w przypadku pojazdów wyposażonych we wciągarki. Także w tym przypadku zawsze należy się upewnić, czy występuje zabezpieczenie krawędzi.

Dlaczego należy zabezpieczać ładunek?

Ładunki muszą być tak rozkładać i mocować na powierzchni ładunkowej, aby w „normalnych” warunkach ruchu drogowego nie mogły się one poruszać, nawet częściowo, spadać, ani powodować przechylania się pojazdu. Jeżeli ładunek jest niewystarczająco zabezpieczony, to znaczy siły mocujące ładunek są mniejsze od sił powstających w czasie przyśpieszania w czasie startu pojazdu lub od siły hamowania, siły odśrodkowej na zakrętach, wzgl. od siły pionowej w przypadku wybojów – ładunek zawsze będzie się ślizgał lub przewracał. Ogólnie obowiązuje zasada zabezpieczania ładunków przeciw powyższym siłom.


Siły zabezpieczające ładunek

Ciężar ładunku

  • W kierunku wzdłużnym do przodu (przy hamowaniu) działa siła wynosząca 0,8 ciężaru ładunku (np. przy ładunku 10- „tonowym”, 8 „ton”).
  • W kierunku poprzecznym (na zakrętach) siła wynosi 0,5 ciężaru ładunku (w przypadku ładunku 10-„tonowego”, o 5 „t”) . W przypadku ładunków zagrożonych przewróceniem działają wyższe siły.
  • W kierunku wzdłużnym do tyłu (przy ruszaniu) siła wynosi 0,5 ciężaru ładunku (np. przy ładunku 10- „tonowym” , o 5 „ton”).
  • W kierunku pionowym przyśpieszenia trwają krótko ze względu na wibracje i „podskoki” np. na wybojach. Mogą one prowadzić do „wędrowania” ładunku po powierzchni. W krótkich odcinkach czasowych siły te mogą nawet zniwelować siłę ciążenia.

Siła tarcia, współczynnik tarcia μ

Czynnik tarcia odgrywa ważną rolę w zabezpieczaniu ładunku. Tarcie występuje pomiędzy towarem a powierzchnią załadunkową. W fizyce wyraża się je współczynnikiem tarcia μ. Pytanie, jak wartość współczynnika tarcia, może być brana pod uwagę przy zabezpieczaniu ładunku?

Współczynnik tarcia ślizgowego
współczynnik tarcia mpow. suchapow. mokrapow. tłusta
drewno/drewno0,20 – 0,500,20 – 0,250,05 – 0,15
metal/drewno0,20 – 0,500,20 – 0,250,02 – 0,10
metal/metal0,10 – 0,250,10 – 0,200,01 – 0,10
beton/drewno0,30 – 0,600,30 – 0,500,10 – 0,20
Źródło: Dyrektywa VDI 2700 Część 2 (Lipiec 2014 r.)

Przykład: Współczynnik tarcia μ=0,3 oznacza, że aby poruszyć ładunek o wadze 1000 kg na powierzchni załadowczej potrzebna jest siła 300 kg. Przy sile bezwładności spowodowanej hamowaniem 1 G – należy zabezpieczyć środkami mocującymi pozostałe 700 kg. W przypadku wątpliwości, co do wartości współczynnika tarcia, należy przyjąć niższą jego wartość, użyć „silniejsze’ środki mocujące i w ten sposób zapewnić niezbędne bezpieczeństwo.

Uwaga: zabezpieczanie ładunków wyłącznie tarciem jest niemożliwe ze względu na występujące w czasie transportu dynamiczne siły pionowe.

Metody zabezpieczania ładunków

Najbardziej powszechnie stosowane są następujące odmiany zabezpieczania:

Siła napięcia wstępnego

Siła napięcia wstępnego jest głównym czynnikiem przy tarciowym (siłowym) mocowaniu ładunku. Im wyższa jest siła napięcia wstępnego pasa mocującego, tym większa waga może być zabezpieczona i tym mniejsza jest ilość środków mocujących potrzebnych dla zabezpieczenia ładunku.

Zastosowanie wskaźników siły DoMess 1 DoMess 2 i DoMess 3 umożliwia wizualizację siły napięcia wstępnego wytworzoną w pasie mocującym przy pomocy napinacza. DoMess 3 pozwala nawet na stosowanie go w ruchu.

DoMess 1 jest wskaźnikiem siły napięcia wstępnego ściśle połączonego z napinaczem

DoMess 2 może być alternatywnie przyłączony do napinacza lub do taśmy pasa mocującego.

DoMess 3 jest wskaźnikiem siły napięcia wstępnego, który w celu wykrycia napięcia wstępnego może być przyłączony do każdego pasa mocującego szerokości 50 cm nawet po przeciwnej do napinacza drugiej stronie mocowania.

DoMess 4.0  przyrząd do pomiaru siły napięcia wstępnego taśmy pasa mocującego.

Urządzenie przeznaczone do kontroli taśm o szerokościach 25, 35 i 50 mm

Dlaczego to takie ważne?

Gdy do pasów mocujących nie jest zamocowany wskaźnik siły napięcia wstępnego, operator nie może ustalić aktualnej siły napięcia wstępnego przyłożonej do danego pasa mocującego. Zgodnie z EN 12195-2 każdy pas mocujący zastosowany dla potrzeb mocowania ładunków opasaniem musi być zaopatrzony w etykietę podającą nominalną siłę ręczną (SHF) oraz możliwą do uzyskania siłę napięcia wstępnego STF.

Kalkulacja sił zabezpieczenia ładunku oparta może być wyłącznie na minimalnej wartości siły napięcia wstępnego wykazanej na etykiecie.

Zgodnie z EN 12195-2 systemy pasów mocujących firmy Dolezych z napinaczami standardowymi i z napinaczami z długą dźwignią DoMulti oraz Do2Step podlegają procedurze akceptacyjnej GS. Zgodnie z prawnymi standardami, na etykiecie wydrukowane są wartości wstępnych sił napięcia STF oraz siła ręczna SHF atestowane w ramach procedury testów akceptacyjnych. Minimalne wartości STF (Standard Tension Force) (Standardowa siła napięcia) dla standardowych napinaczy to 10% dopuszczalnej siły mocowania ”LC”.  

Minimalna siła napięcia wstępnego dla pasa mocującego o LC 2000 daN (mocowanie odciągami) i 4000 daN (opasanie), lub dla pasa mocującego o LC2500 daN (mocowanie odciągami) i 5000 daN (opasanie) to STF 250 daN.

Napinacze firmy Dolezych z długą rączką (dźwignią) mają generalnie oznakowanie wyższą wartością STF (500 daN zamiast 250 daN).

Kalkulacja niezbędnych sił zabezpieczenia dla ładunku może być oparta tylko na „standardowej sile napięcia wstępnego” STF podanej na etykiecie.

Jeżeli przy pomocy wskaźnika siły napięcia wstępnego zmierzono jej rzeczywistą wartość i jest ona wyższa od teoretycznej (deklarowanej na etykiecie) może być ona zastosowana do kalkulacji.

Stosowanie wskaźników siły napięcia wstępnego pozwala na optymalne wykorzystanie napinaczy, szczególnie napinaczy DoMulti z długa dźwignią, Do2Step wzgl. DoVario (maksimum ok. LC 1000 daN). Innymi słowy: faktyczna siła napięcia wstępnego może być bez ryzyka odczytana i zastosowana do kalkulacji systemów mocujących.


Jakie pasy mocujące można zastosować?

Dostępne pasy mocujące

Dla rozróżnienia typów napinaczy ważne są następujące własności:

STF:

Standard Tension Force

Nominalna siła napięcia wstępnego.

SHF:

Standard Hand Force

Nominalna siła ręczna

LC:

Lashing capacity

Zdolność (siła) mocowania


Dla szerokości pasa 50 mm Dolezych oferuje różne typy napinaczy:

DoZurr 4000 – napinacz standardowy
STF: 320 daN, SHF: 50 daN
LC 2000 daN

DoZurr 5000 – napinacz standardowy
STF: 300 daN, SHF: 50 daN
LC 2500 daN

Nasz najlepiej sprzedający się napinacz dla praktycznie wszelkich zastosowań.
Z tym napinaczem będziesz bezpieczny! Testowane wg procedury wg EN 12195-2

DoMulti 4000 – napinacz z długą dźwignią

STF: 680 daN, SHF: 50 daN

LC 2000 daN

DoZurr 5000 – napinacz z długą dźwignią

STF: 600 daN, SHF: 50 daN

LC 2500 daN

DoMulti – napinacze z długą dźwignią (rączka) mają szczególnie trwały uchwyt oraz niski profil. W porównaniu z napinaczami standardowymi, napinacze z długą dźwignią mogą osiągnąć podwójną wartość siły napięcia wstępnego przy identycznej sile ręcznej ( do 1000 daN). Wynik taki uzyskano dzięki dłuższej dźwigni napinacza, dzięki zasadzie pociągania zamiast pchania, a także dzięki wysokiemu przełożeniu przekładni (20 zębów zamiast 11)
Efekt: ten sam ładunek może być zabezpieczony mniejszą ilością środków mocowania!

Pas mocujący „Do Tension” ze standardowym napinaczem
LC 1500 daN
STF:420 daN, SHF: 50 daN

Pas mocujący „Do Tension” z napinaczem DoMulti
LC 1500 daN
STF:720 daN, SHF: 50 daN

Do Tension : Pierwszy napinacz specjalnie dedykowany do mocowania opasaniem
Nowy pas specjalnie stworzony do mocowania opasaniem. Specjalna taśma klasy Premium o konstrukcji zaprojektowanej do spełniania wymagań tej metody mocowania. Wynikiem jest osiąganie wyższej siły napięcia wstępnego aż o 420 daN, t.j. 140 %. Wyższa siła napięcia wstępnego oznacza mniejszą ilość stosowanych pasów. Oszczędność czasu i pieniędzy

Napinacz z długą dźwignią „Do2Step” 4000 i 5000
STF: 500 daN
SHF: 50 daN
LC: 2000 daN oraz 2500 daN

Modularne systemy Do Vario 1 + 2. Napinacze z długą dźwignią.
STF: 500 daN,
SHF: 50 daN
LC 2000 daN oraz 2500 daN

Ze zintegrowanym wskaźnikiem siły wstępnego napięcia i mechanizmem mocującym taśmę (bez elementów szytych), alternatywnie jako typ Do2Step (DoVario2). Najwyższa elastyczność i ograniczenie kosztów dzięki wymienialnej taśmie.

Samemu możesz zadecydować, jak długi powinien być pas mocujący: haki mocujące z mechanizmem mocującym taśmę oraz napinacz z możliwością mocowania taśmy pozwalają na zróżnicowane mocowanie taśmy bez zszywania. Najbardziej rozwinięta technologia: napinacze z długą dźwignią pozwalają na stosowanie najwyższych sił napięcia wstępnego i jednocześnie na doskonałą kontrolę siły napięcia wstępnego zintegrowanym wskaźnikiem siły napięcia wstępnego oraz opcjonalnie – na najwyższy standard bezpieczeństwa przy uruchamianiu automatycznego napięcia Do2Step (DoVario2).

System modularny – przez wiele lat był z powodzeniem używany w armiach NATO, certyfikowany przez GS!


Jeśli nie znaleźli państwo właściwego środka mocującego, zapraszamy na strony:

lub zapytajcie nas bezpośrednio:
e-mail: info@dolezych.pl
Tel. 32 60 35 810
Fax. 32 60 35 829